اگر در یک سازمان فعالیت می کنید و یا مدیر سازمانی هستید بدون شک همواره در حال محاسبه ی منابعی که به سازمان وارد شده ، کارهایی که انجام داده اید و خروجی های سازمان هستید.
ورودی ها یا درون دادهای سازمان منابعی هستند که به سازمان وارد می شوند. منابعی همچون پول، نیروی انسانی داوطلب، نیروی انسانی در قالب همکاران سازمان، فضای کاری و لوازم و تجهیزات .
فعالیت ها کارهایی هستند که سازمان درجهت بیانیه ماموریتش به انجام می رساند. به عنوان مثال یک سازمان خیریه ممکن است که محل خواب برای افراد بی خانمان تهیه کند و غذا بدهد و پوشاک بدهد این ها در زمره ی فعالیت های سازمان هستند.
برون دادها محصولات مستقیم و خروجی سازمان هستند . به عنوان مثال در سازمان خیریه پیش گفته برون داد می تواند پوشش 20 درصدی بی خانمان های یک منطقه باشد. در واقع محصول سازمان خیریه مورد نظر ما زیر پوشش گرفتن 20 درصد از جامعه ی هدف است.
اگر سازمان منابع کافی در دسترس داشته باشد معمولا مدیران شایسته می توانند که برون دادهای سازمان را در یک حد مشخصی نگاه دارند. اگر منابع افزایش پیدا کنند مدیران شایسته می توانند برون دادها را افزایش دهند. با افزایش 100 درصدی در منابع سازمان خیریه مفروض ما می شود جامعه 20 درصد ی تحت پوشش را مثلا به 40 درصد افزایش داد. اینها برون دادهای سازمان است و قابل اندازه گیری است.
ولی نکته اینجاست که چه اتفاقی برای آن جامعه ی بی خانمان مورد هدف ما در آینده می افتد. چه بخشی از این بی خانمان ها به زندگی عادی برمی گردند. سازمان خیریه ما در دراز مدت چه تاثیراتی برزندگی این گروه هدف می گذارد. اینجاست که باید اندازه گیری های دیگری انجام شود که خیلی هم آسان نیست. به این موارد برآمدهای سازمان می گوییم.
حالا فرض کنید که سازمان مورد نظر ما یک سازمان محیط زیستی است. این سازمان در زمینه آموزش محیط زیست تلاش می کند. ورودی های چنین سازمانی مثلا کمک های مردمی است که در قالب پول نقد به سازمان داده شده است. همچنین دهها داوطلب علاقمند به همکاری ، به علاوه ی یک مکان برای آموزش محیط زیست. اینها درون دادهای سازمان هستند.
فعالیت های سازمان برگزاری گلگشت های خانوادگی معرفی زیستگاههای طبیعی ، انتشار بروشورهای آموزشی، برگزاری کلاس های محیط زیست در مدارس و همچنین پاکسازی کوهستان است.
برون دادهای سازمان عبارت است از تعداد کلاس هایی که سازمان برگزار کرده ، تعداد بروشورهایی که منتشر کرده ، از دره های هفت گانه ی شمال تهران تعداد دره هایی را که در کوهستان پاکسازی کرده و تعداد افرادی را که آموزش داده .
ولی برآمدسازمان چیست؟
این آموزش ها چقدر موثر بوده اند. تا چه حدی دانش محیط زیستی در اثر این فعالیت ها و بروندادها ارتقاء پیدا کرده است. آیا افزایش دانش به تغییر نگرش و رفتار هم منجر شده است. آیا بعداز فعالیت های انجام شده کوهستان کمتر آلوده می شود و سوالاتی ازاین دست در چارچوب اندازه گیری برامد سازمان یا برنامه می گنجند.
اقتباس از :
Finison, Lorenz J. (1996). Measuring Program Outcomes: A Practical Approach: United Way of America.
* این نوشتار، از مجموعه مطالبی است که در سال‌های گذشته توسط دانش‌آموخته‌گان و دست‌اندرکاران مدرسه، در وبلاگ مدرسه کارآفرینی اجتماعی پرتو منتشر شده است.