چهارم ژانویه، روز جهانی خط بریل

چهارم ژانویه، برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ به عنوان  روز جهانی خط بریل به رسمیت شناخته شد. سازمان ملل برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت خط بریل به عنوان وسیله ارتباطی برای افراد نابینا و کم‌بینا، این روز را بزرگ می‌دارد. علت انتخاب روز چهارم ژانویه،‌ همزمانی آن با روز تولد لویی بریل است که در سال ۱۸۲۴ در سن ۱۵ سالگی این زبان را با الهام از الفبای شب‌نویسی چارلز باربیه در فرانسه خلق کرد. 

طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی، حدود ۲.۲ میلیارد نفر در جهان دارای اختلال بینایی یا نابینایی هستند. سازمان بهداشت جهانی همچنین گزارش داده است كه افراد نابینا بیش از افراد بینا در معرض فقر و نابرابری هستند. همان طور که در ماده ۲ کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت توضیح داده شده، خط بریل برای آموزش، آزادی بیان و ابراز عقیده و همچنین شمولیت اجتماعی ضروری است. 

این سیستم نوشتاری شامل ۶۳ کاراکتر است که به صورت ترکیبی از نقاط برجسته ارایه شده است. این نقاط لمسی برای خواندن از طریق لمس راحت هستند چرا که به طور ویژه برای قرار گرفتن زیر انگشتان طراحی شده‌اند. پس از مهارت در استفاده از این خط، کاربران بریل می‌توانند بین ۱۲۵ تا ۲۰۰ کلمه در دقیقه را بخوانند. خط بریل به افراد نابینا و کم‌بینا این امکان رامی‌دهد که همان کتاب‌ها و نشریاتی که عموم به آن دسترسی دارند را بخوانند. 

با وجود اهمیت خط بریل ، بسیاری از کودکان نابینا در سراسر جهان دیگر آموزش خط بریل نمی‌بینند. برخی گزارش‌ها می‌گویند حداقل ۹۰ درصد کودکان نابینا در کانادا و ایالات متحده آمریكا بریل را نمی‌آموزند. این تا حدی به دلیل افزایش کتاب‌ها و دستگاه‌های صوتی است. با این حال، هنوز بسیار مهم است که کودکان نابینا و کم‌بینا خط بریل را یاد بگیرند تا بتوانند به منابع نوشتاری دسترسی داشته باشند. همان‌طور که آموزش سواد نوشتاری به کودکان بینا انجام می‌شود،‌ کودکان نابینا هم باید از طریق بریل، از این آموزش‌ها بهره‌مند شوند. گرچه کتابهای صوتی و دیکته صوتی بسیار مفید هستند، اما نمی‌توانند و نباید جایگزین عمق درک حاصل از توانایی خواندن و نوشتن به خط بریل شوند. 

اگرچه هنوز در سراسر جهان نیاز زیادی به افزایش امکانات دسترس‌پذیری برای نابینایان وجود دارد، اما پیشرفت‌های فنی و فرهنگی قبال ملاحظه‌ای هم در این زمینه وجود داشته است. به عنوان مثال، شرکت‌های اپل و گوگل هر دو صفحه کلیدهای خط بریل را برای آیفون‌ها و تلفن‌های اندرویدی معرفی کرده‌اند. در ژاپن یک هفته‌نامه خط بریل وجود دارد که هر یکشنبه چاپ می‌شود. در ایران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تعدادی کتاب پرفروش داستان و شعر را به خط بریل منتشر کرده است. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، اولین جشنواره ملی خط بریل فارسی «بریلفا»‌ را در سال ۱۳۹۸ برگزار کرد. هدف از این جشنواره، آموزش جامعه ایران در مورد اهمیت بریل فارسی و تشویق به حفظ و ترویج بریل فارسی بوده است. افزایش آگاهی از اهمیت خط بریل، این امکان را برای افراد نابینا و کم‌بینا فراهم می‌کند تا بتوانند به طور مستقل زندگی کنند و احساس ارتباط بیشتری با جامعه پیرامون خود داشته باشند.