پریشان خوانی یا نوعی معلولیت است که در دسته اختلالات در یادگیری قرار می‌گیرد. در درجه اول بر مهارت‌های مربوط به خواندن و املای دقیق و روان کلمات تاثیر می‌گذارد. ویژگی بارز پریشان‌خوانی مشکلات در آگاهی واج‌شناختی، حافظ کلامی و سرعت پردازش کلامی است.
راهکارهای پیشرو به بسیاری از افرادی که با این نوع معلولیت زندگی می‌کنند کمک کرده است و در واقع توانسته‌اند به بسیاری از مصائب یادگیری خود کنار بیایند. این روش‌ها با نقاط قوت و ضعف آن‌ها سازگاری بیشتری دارد.
برای افراد مبتلا به پریشان‌خوانی، ترفندهای ساده مانند تغییر فونت مناسب می‌تواند بسیار راهگشا باشد. کار کردن به روش‌های که از نظر مهارت‌های زبانی و خواندنی کم‌هزینه‌تر است، می‌تواند مغز پریشان‌خوان را آزاد کند تا بهتر روی کار مورد نظر تمرکز کند.
به یاد داشته باشیم همه راهکارهای پیشرو لزوما به مبتلایان این اختلال کمک نمی‌کند اما ممکن است تعدادی از آن‌ها برایتان مفید باشد.
۱. نمودارها
از آنجایی که افراد مبتلا به پریشان‌خوانی در پردازش زبان مشکل دارند، به طور طبیعی تمایل بیشتری به تفکر بصری و فضایی دارند. در صورت امکان، یک راهکار موثر سازماندهی اطلاعات با استفاده از نمودارها، نقشه‌ها و تصاویر است.
نمودارها همچنین می‌توانند یک استراتژی مطالعه مفید در مدرسه باشند. برای بسیاری از دانش‌آموزان پریشان‌خوان دسترسی به اطلاعات به شکل بازنمایی بصری و ترسیم مفاهیم می‌تواند مفید باشد.
۲. برجسته‌کردن و حاشیه نویسی
برجسته‌کردن (هایلایت) و حاشیه‌نویسی در حاشیه متون ایده درخشانی هستند. این روش‌ها به پیگیری اطلاعات مهم و مفاهیم ضروری و کاهش بازخوانی کمک می‌کنند.
برای درک عمیق‌تر متون سعی کنید علامتهای مختلف برای معانی متفاوت تعریف کنید. به عنوان مثال، علامتهای سؤال را در بالای قسمت‌هایی که می‌خواهید بازگردید قرار دهید تا با دقت بیشتری به آن ها بپردازید. برخی از افراد نیز به استفاده از هایلایتر با رنگ‌های مختلف علاقه‌مند هستند.
۳. کتاب‌های صوتی
اگر پریشان‌خوانی دارید، اغلب بهترین راه برای خواندن کتاب این است که خواندن را به طور کامل از معادله حذف کنید! به عنوان مثال، کتاب‌های صوتی به افراد مبتلا به پریشان‌خوانی اجازه می‌دهد کتاب‌ها را بدون نیاز به گرفتار شدن در ساز و کار خواندن تجربه کنند.
سایر منابع غیر مکتوب مانند پادکست‌ها، نمایش‌های رادیویی و فیلم‌ها نیز موهبتی برای افراد مبتلا به پریشان‌خوانی هستند. این قالب‌ها به جای فرآیند رمزگشایی آن محتوا، تمرکز بر خود محتوای واقعی را ممکن می‌سازد.
۴. نرم‌افزار تبدیل متن به گفتار
کتاب‌های صوتی عالی هستند اما نمی توان از این واقعیت گذشت که اغلب مجبور خواهید بود با اطلاعاتی که فقط به صورت مکتوب در دسترس هستند سروکار داشته باشید. در این مواقع نرم‌افزار تبدیل متن به گفتار می‌تواند کمک کند. گزینه‌های زیادی برای نرم‌افزار تبدیل متن به گفتار وجود دارد که برخی از آن‌ها رایگان هستند.
۵. دسته‌بندی‌های کوچک برای انجام وظایف
یکی از ناامیدکننده‌ترین بخش‌های زندگی با پریشان‌خوانی می‌تواند زمان زیادی باشد که برای بسیاری از کارها صرف می‌کنید. بهترین راه برای مقابله با این جنبه از اختلال یادگیری این است که بپذیریم برخی چیزها به سادگی زمان زیادی می‌برد و این وظایف را به دسته‌های کوچک‌تر تقسیم کنیم تا ناامیدی را به حداقل برسانیم.
به عنوان مثال، اگر متنی دارید که باید بخوانید، آن را از قبل به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کنید.. سپس، هنگامی که شروع به خواندن کردید، پس از پایان هر بخش، استراحت کنید. بلند شوید و راه بروید، یک میان وعده سریع بخورید، یا هر کار دیگری انجام دهید که به مغز شما اجازه می‌دهد به حالت اولیه بازگردد و به شما برای انجام آن بخش از کار پاداش دهد.
۶. فونت‌ها
بسیاری از افراد مبتلا به پریشان‌خوانی متوجه می‌شوند که انتخاب فونت بر سرعت خواندن آن‌ها تأثیر می‌گذارد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳نشان داد که به طور کلی، فونت‌های sans serif، monospace و roman برای افراد مبتلا به پریشان‌خوانی راحت‌تر از فونت‌های سریف، متناسب و ایتالیک خوانده می‌شوند – اما افراد متفاوت هستند، بنابراین سعی کنید چندین فونت مختلف را آزمایش کنید تا ببینید چه فونتی برای شما بهتر است.
رنگ فونت همچنین می‌تواند بر سهولت خواندن تأثیر بگذارد، بنابراین سعی کنید با رنگ فونت و رنگ پس زمینه بازی کنید. حتی استفاده از عینک رنگی هنگام مطالعه می‌تواند مفید باشد.
۷. خواندن با صدای بلند
خواندن با صدای بلند یک راهکار خوب برای تمرکز بر هر چیزی است که می‌خوانید. این روش می‌تواند برای جلوگیری از پرش از کلمات مفید باشد.
ردیابی در هنگام خواندن با اشاره با انگشت یا مداد نیز می‌تواند به دلایل مشابه مفید باشد.